باب: ما جاء
في التطوع
مثنى مثنى.
25. Nafile Namazları İkişer İkişer Kılmak
-ويذكر
ذلك عن عمار،
وأبي ذر، وأنس. وجابر
بن زيد،
وعكرمة،
والزهري، رضي
الله عنهم.
Bu Ammar, Ebû Zer, Enes, Cabir İbn Zeyd, İkrime ve Zührî'den
nakledilmiştir.
وقال: يحيى
بن سعيد
الأنصاري: ما
أدركت فقهاء أرضنا
إلا يسلمون في
كل اثنتين من
النهار.
Yahya İbn Saîd el-Ensarî şöyle demiştir: Bizim bölgemizdeki
fakihlerden kime rastladıysam gündüz kılınan nafile namazların ikinci rekatında
selam veriyorlardı.
حدثنا
قتيبة قال:
حدثنا عبد
الرحمن بن أبي
الموالي، عن
محمد بن
المنكدر، عن
جابر بن عبد
الله رضي الله
عنهما قال: كان
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم يعلمنا
الاستخارة في
الأمور كما
يعلمنا
السورة من
القرآن، يقول:
(إذا هم أحدكم
بالأمر،
فليركع
ركعتين من غير
الفريضة، ثم ليقل:
اللهم إني
أستخيرك
بعلمك،
وأستقدرك بقدرتك،
وأسألك من
فضلك العظيم،
فإنك تقدر ولا
أقدر، وتعلم
ولا أعلم،
وأنت علام
الغيوب. اللهم
إن كنت تعلم
أن هذا الأمر
خير لي، في
ديني ومعاشي
وعاقبة أمري،
أو قال: عاجل
أمري وآجله،
فاقدره لي
ويسره لي، ثم
بارك لي فيه،
وإن كنت تعلم
أن هذا الأمر
شر لي، في
ديني ومعاشي وعاقبة
أمري، أوقال:
في عاجل أمري
وآجله، فاصرفه
عني واصرفني
عنه، واقدر لي
الخير حيث
كان، ثم أرضني
به. قال: ويسمي
حاجته).
[-1162-] Cabir İbn Abdullah r.a. şöyle demiştir: Resulullâh (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) Kur`ân`dan bir sûre öğretir gibi (büyük küçük) işlerimizin
hepsinde bize istihâre (duâsını) ta`lîm ederek buyurdu ki: Sizin biriniz, bir
işe kalben azmettiğinde o kimse farz değil, (istihâre niyetiyle nâfile olarak)
iki rek`at namaz kılsın. (Namazdan) sonra şöyle desin: "Allâhümme" İnnî estahîrüke
bi-ilmike ve estakdirüke bi-kudretike ve es`elüke min fadlike`l-azîm. Fe-inneke
takdirü ve lâ akdiru ve ta`lemü ve lâ a`lemu ve ente allâmü`l-ğuyûb. Allâhümme!
İn künte ta`lemü enne hâze`l-emre hayrün lî fî dînî ve meâşî ve âkıbeti emrî.
Fakdürhü lî ve yessirhü lî. Sümme bârik lî fîh. Ve in künte ta`lemü enne
hâze`l-emre şerrün lî fî dînî ve meâşî ve âkıbeti emrî. Fa`srifhü annî
va`srifnî anhü. Va`kdür li`l-hayre haysü kâne. Sümme ardınî bih."
Duanın Tercümesi:
Yâ Rab! bildiğin için Sen’den ben, hayırlısını
dilerim. Ve gücün yetiştiğinden, Sen`dan beni kudretlendirmeni dilerim. Yâ Rab!
Hayırlı olan cihetin tebyîn ve takdîrini Sen`in o büyük fazlından isterim.
Allâh`ım! Sen`in gücün yeter, halbuki benim yetmez, Sen bilirsin de halbuki ben
bilmem. Muhakkak Sen, şuûrumuzdan uzak olan her şeyi de pek yakından bilirsin.
Yâ Rab! Bilirsen şu azmettiğim iş dînime, dünyâ ve âhiretime taallûku cihetiyle
(yâhut istihâre eden kimse dünyâ ve âhiret emrinde der) benim için hayırdır. Bunu bana mukadder kıl, ve bunu bana
müyesser kıl. Sonra işlemeğe kudret bahşettiğin ve bana müyesser kıldığın bu
işi, bana mübârek kıl,.Yine bilirsen şu azmettiğim iş dînime, dünyâ ve
âhiretime taallûku i`tibâriyle (yâhut istihâre eden kimse
dünyâ ve âhiret emrinde, der) benim için şerdir.
Bu işi benden, beni de bu işten çevir. Ve hayır, her nerede ise o hayrı bana
makdûr kıl. Sonra nefsimi, bu hayr-ı makdûre râzı kıl. Hazret-i Câbir demiştir
ki: istihâre eden mümin, (duânın "bu iş" diye kinâye tarîkıyle
zikredilen her yerinde) hâcetini adiyle anar, (tasrîh eder).
حدثنا
المكي بن
ابراهيم، عن
عبد الله بن
سعيد، عن عامر
بن عبد الله
بن الزبير، عن
عمرو بن سليم
الزرقي: سمع
أبا قتادة بن
ربعي
الأنصاري رضي
الله عنه قال:
قال النبي صلى
الله عليه
وسلم: إذا
دخل أحدكم
المسجد، فلا
يجلس حتى يصلي
ركعتين.
[-1163-] Ebu Katade İbn Rib'î el-Ensarî radıyallahu anh, Nebi Sallallahu
Aleyhi ve Sellem'in şöyle söylediğini haber vermiştir: "Siz'den biri
mescid'e girdiğinde iki rekat namaz kılmadan oturmasın".
حدثنا
عبد الله بن
يوسف قال:
أخبرنا مالك،
عن إسحق بن
عبد الله بن
أبي طلحة، عن
أنس بن مالك رضي
الله عنه قال:
صلى
لنا رسول الله
صلى الله عليه
وسلم ركعتين
ثم انصرف.
[-1164-] Enes İbn Malik radıyallahu anh Şöyle dedi: Resulullah Sallallahu
Aleyhi ve Sellem bize iki rekat namaz kıldırdı. Sonra namaz bittikten sonra
kalkıp gitti.
حدثنا
ابن بكير:
حدثنا الليث،
عن عقيل، عن
ابن شهاب قال:
أخبرني سالم،
عن عبد الله
بن عمر رضي
الله عنهما
قال: صليت
مع رسول الله
صلى الله عليه
وسلم ركعتين قبل
الظهر،
وركعتين بعد
الظهر،
وركعتين بعد الجمعة،
وركعتين بعد
المغرب،
وركعتين بعد العشاء.
[-1165-] Abdullah İbn Ömer radıyallahu anh şöyle demiştir: Resûlullah Sallallahu
Aleyhi ve Sellem ile birlikte; öğle'den önce ve sonra, Cuma'dan sonra, akşam
namazından sonra ve yatsıdan sonra ikişer rekat namaz kıldım.
حدثنا
آدم قال:
أخبرنا شعبة:
أخبرنا عمرو
بن دينار قال:
سمعت جابر بن
عبد الله رضي
الله عنهما
قال: قال رسول
الله صلى الله
عليه وسلم وهو
يخطب:
(إذا جاء
أحدكم
والإمام
يخطب، أو قد
خرج، فليصل
ركعتين).
[-1166-] Cabir İbn Abdullah radıyallahu anh, Resulullah Sallallahu Aleyhi
ve Sellem'in hutbede iken şöyle dediğini bildirmiştir: "Sizden biri imam
hutbe okurken camiye girerse iki rekat namaz kılsın".
حدثنا
أبو نعيم قال:
حدثنا سيف:
سمعت مجاهدا يقول: أتي
ابن عمر رضي
الله عنهما في
منزله، فقيل
له: هذا رسول
الله صلى الله
عليه وسلم قد
دخل الكعبة،
قال: فأقبلت،
فأجد رسول
الله صلى الله
عليه وسلم قد
خرج، وأجد
بلال عند
الباب قائما،
فقلت: يا
بلال، صلى
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم في
الكعبة؟ قال:
نعم، قلت:
فأين؟ قال:
بين هاتين
الأسوانتين
[؟؟]، ثم خرج
فصلى ركعتين
في وجه الكعبة.
[-1167-] Mücahid şöyle demiştir: İbn Ömer evine gitti. Kendisine "İşte
Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem Kabe'ye girdi" denildi. İbn Ömer
şöyle dedi: "Bunun üzerine ben de Kabe'ye gittim. Resulullah Sallallahu
Aleyhi ve Sellem'in oradan çıktığını gördüm. Kapıda Bilal vardı. Ben:
"Bilal! Resûlullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem Kabe'de namaz kıldı
mı?" diye sordum. Bilal:
"Evet" dedi. Ben: "Nerede kıldı" dedim. Bilal:
"Şu İki direğin arasında. Sonra da çıkıp Kabe'nin damında iki rekat
kıldı" dedi.
Ebu Abdullah (Buharî) şöyle dedi: Ebû Hureyre şöyle demiştir:
"Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem bana iki rekat kuşluk namazı kılmayı
tavsiye etti".
İtban şöyle dedi: "Resûlullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem ve
Ebu Bekir, kuşluk vakti benim evime geldiler. Biz Nebi (Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'in arkasında saf yaptık. O da bize iki rekat namaz kıldırdı".
AÇIKLAMA: İbn Reşîd şöyle
demiştir: Buharî'nin bu konuda amacı, hadisler ve sahabe sözlerini aktarmak
suretiyle konu başlığındaki "ikişer ikişer" ifadesinin, ikinci rekatta
selam vermek anlamına geldiğini açıklamaktır.
Yahya'nın "bizim bölgemizin alimleri" sözü ile
kasdettiği Medine alimleridir. O, Medine'de tabiîn'in büyüklerinden Said
İbnü'l-Müseyyeb gibi kimselerle karşılaşmıştır. Yine Enes İbn Malik gibi
sahabenin küçüklerinden bazıları ile de karşılaşmıştır.
Buharî'nin bu hadislerden amacı, gündüz kılınan nafile
namazların selam vermeksizin dört rekat olduğunu kabul edenleri reddetmektir.
Çoğunluk gece kılınan nafile namazın ikişer ikişer kılınacağını kabul etmiştir.
İbnü'l-Müneyyir el-Haşiye isimli eserinde şöyle demiştir: İki
rekatta selam vermenin geceye özgü olmasının sebebi, gecede vitir namazının
olmasıdır. Diğer namazlar vitre kıyas edilerek, geceleyin nafile namaz kılan
kişi tek rekatlı nafile kılamaz. Bundan anlaşılıyor ki vitir tekrar edilmez.
Geceleyin kılınan diğer nafile namazlar ise ikişer rekattır. İki rekat kılmanın
geceye mahsus olmasının gerekçesi anlaşılınca, vitir namazı dışındaki nafile
namazın ikişer rekat olduğu ve bunun gece gündüz böyle olduğu anlaşılır.